Ciekawostki z życia pszczół przygotowała biolożka Martyna Walerowicz we współpracy z Pasieka24 dla projektu Together for Bees. Pomiędzy ciekawostkami poznasz wszystkie prace artystów tworzących Wielką Wystawę Pszczół.
Czy wiesz że:
Pszczoły czują zapachy za pomocą czułków i stóp. Receptory węchowe mają także… na skrzydłach!
Czy wiesz że:
Pszczoły widzą kolory z trzech spektrów świetlnych: niebieskim, zielonym i… UV! Nie widzą barwy czerwonej.
Czy wiesz że:
Największą pszczołą na świecie jest Megachile pluto – pszczoła żyjąca razem z termitami w ich kopcach. Samice mają ciało sięgające 4 cm długości i rozpiętość skrzydeł równą 6,4 cm. Gatunek ten żyje w Indonezji.
Czy wiesz że:
Najmniejszą pszczołą jest Perdita minima, żyjąca na zachodzie USA i w Meksyku. Osiąga zaledwie 2 mm długości. Żywi się pyłkiem i nektarem. Ma jasny, piaskowy kolor, więc poszukując tego gatunku naukowcy raczej wypatrują… jego cienia!
Czy wiesz że:
Mitem jest, że pszczoły nie śpią! Są tak pracowite, że muszą odpoczywać i śpią z przerwami od 6 do 8 godzin na dobę.
Czy wiesz że:
Pszczoły są inteligentne! Szybciej niż superkomputery rozwiązują problem komiwojażera – czyli odnalezienia najbardziej optymalnej drogi między danymi punktami (w ich przypadku kwiatami).
Czy wiesz że:
Wiele gatunków pszczół żyje w korytarzykach i szczelinach w drewnie, w glebie lub w pustych łodygach traw.
Czy wiesz że:
Czy wiedziałeś że: Niektóre pszczoły stawiają… ściany. Murarka ogrodowa zakłada gniazdo np. w łodydze trzciny (chociaż lubi też inne wąskie zakamarki). Po złożeniu jaja i grudki pyłku, na którym będzie pożywiała się larwa, zamyka komórkę glinianą ścianką. Znowu składa jajko i pyłek, po czym ponownie zasklepia komórkę gliną. Robi tak, aż stworzy kilka komór, w których „inkubują” jej młode.
Czy wiesz że:
Niektóre pszczoły wykorzystują do wyściełania swojego gniazda liście, a murarka makowa… płatki maków. Odcina z płatków okrągłe fragmenty, zwija je w kulkę, leci z nimi do gniazda i „tapetuje” płateczkami swoje wydrążone w glebie tuneliki.
Czy wiesz że:
Niektóre gatunki pszczół nie żywią się pyłkiem, by zaspokoić zapotrzebowanie organizmu na białko, lecz padliną. Są to tzw. pszczoły sępowe i należy do nich np. Trigona necrophaga. Natomiast do zaspokojenia potrzeb energetycznych pszczoły te, tak jak inne gatunki, potrzebują nektaru.
Czy wiesz że:
Trzmiele tworzą małe rodzinki (w porównaniu do pszczół miodnych), które wiosną zakłada jedna, zaplemniona samica-królowa. Przez zimę hibernuje w bezpiecznym miejscu, a wiosną zakłada gniazda np. w norkach myszy.
Czy wiesz że:
Samce trzmieli żyją poza gniazdem i potrafią same o siebie zadbać. Często noc przesypiają w koronach kwiatów. Nie mają żądeł.
Czy wiesz że:
Makatka wełnista to pszczoła, która do wyścielania gniazda (wykopuje je sama lub używa istniejących szczelin) używa włosków roślin np. dziewanny czy bylicy pospolitej.
Czy wiesz że:
Samce pszczół samotnic nie mają swoich gniazd – dlatego często noce przesypiają w koronach kwiatów. Ale niektóre chwytają się żuwaczkami pędów i śpią, zwisając.
Czy wiesz że:
Pszczoły potrafią wykryć zmiany pola elektrycznego kwiatu i na tej podstawie ocenić, czy został już odwiedzony przez innego owada.
Czy wiesz że:
Jednym ze sposobów porozumiewania się pszczół miodnych jest taniec. Co interesujące, różne linie pszczół mają różne dialekty i ich tańce różnią się między sobą!
Czy wiesz że:
Nie warto nasadzać w ogrodach kwiatów płonnych, czyli niewytwarzających pyłku i nektaru. Konkurują one o uwagę owadów z roślinami pożytkowymi i przez to pszczoły i motyle tracą energię na czcze poszukiwania.
Czy wiesz że:
Pszczoły przenoszą pyłek na swoich odnóżach. Pyłek jest zlepiany za pomocą kropli nektaru w kulkę. Przyklejany jest do gładkiego koszyczka (dzięki siłom adhezyjnym), czyli fragmentu odnóża wyspecjalizowanego w przenoszeniu pyłku. Koszyczek nie ma włosków, bo zostałyby wyrwane podczas odrywania od niego kulki pyłku.
Czy wiesz że:
Pszczoły latają przeciętnie z prędkością 24 km/h.
Czy wiesz że:
W ciągu swojego życia jedna pszczoła miodna wytwarza 1 łyżeczkę miodu.
Czy wiesz że:
Matka pszczela kopuluje w życiu tylko raz, za to z kilkoma trutniami. Plemniki przechowuje w specjalnym organie tzw. spermatece, gdzie są odżywiane. Dlatego królowa może składać zaplemnione jaja nawet kilka lat.
Czy wiesz że:
Trzmiele potrafią przetrwać pod wodą nawet tydzień! Dzięki tej niesamowitej zdolności są w stanie przeżyć np. wiosenne roztopy i zalanie kryjówek, w których hibernują.
Czy wiesz że:
Zależności między zapylaczami i roślinami często są bardzo ścisłe. Na przykład pszczoła skrócinka białonoga zapyla tojeść pospolitą, lepiarka wrzosowa oblatuje wrzosy, a powój polny jest związany z wrzałką płaskozębną.
Czy wiesz że:
Samce niektórych miesierek np. miesierki wielkiej, mają białe i srebrzyste włoski na przednich odnóżach, którymi zakrywają oczy samicy podczas kopulacji. To też sprawia, że przenoszą swoje feromony bezpośrednio na czułki partnerki.
Czy wiesz że:
Niektóre pszczoły biją się o kwiaty. Na przykład samce miesierki wielkiej zrzucają z kwiatów samców swojego gatunku, ale także… inne pszczoły!
Czy wiesz że:
Niektóre kwiaty wabią pszczoły nie tylko barwą, kształtem i wonią, ale też… ciepłem. Owady chętnie siadają na rozgrzanych powierzchniach, dlatego rośliny z rodziny obrazkowatych wytwarzają dodatkową energię w komórkach kolb, rozgrzewając je, by pszczoły chętniej na nich przysiadały.
Czy wiesz że:
Czy podwodne rośliny wymagają zapylenia? Tak! Zajmują się tym jednak nie pszczoły, a skorupiaki. Na przykład „żółwia trawa” Thalassia testudinum zawiązuje więcej owoców, gdy na jej pyłku żerują organizmy wodne – to zapylanie zoobentofilne.
Czy wiesz że:
Pszczoła ma dwie pary skrzydeł, które łączą się za pomocą haczyków i rynienki. Mechanizm ten może przenosić siły 180 razy większe niż masa robotnicy i 40 razy większe od sił aerodynamicznych, których owad doświadcza w locie. Wszystko po to, by w czasie pracy i zderzeń np. z kwiatem, skrzydła nie uległy uszkodzeniu.
Czy wiesz że:
W 2024 r. (czyli w tym!) w Polsce zaobserwowano nowy gatunek pszczoły, który przywędrował do nas z zachodu i południa wraz z ocieplającym się klimatem. Witamy u nas lepiarkę bluszczową!
Czy wiesz że:
Gazy przemysłowe, takie jak tlenki azotu (NO3) czy ozon (O3), rozkładają substancje lotne produkowane przez kwiaty, co może utrudniać, a nawet uniemożliwiać, odnajdowanie roślin przez pszczoły i inne owady, w tym ćmy, zapylające kwiaty kwitnące nocą.
Czy wiesz że:
Kilka murarek żyjących w Polsce zakłada gniazda w muszlach ślimaków. Zakręcone domy dzielą na komórki, w których składają jaja i pokarm. „Śluzy” między komorami tworzą z różnych materiałów np. błota lub papki z liści.
Czy wiesz że:
Badania wykazały, że trzmiele lubią się bawić. W ciekawym eksperymencie przetaczały kolorowe kulki, chociaż nie dostawały za to nagrody. Zainteresowanie zabawą malało wraz ze starzeniem się owadów.
Czy wiesz że:
Pszczoły są owłosione, by efektywniej zbierać pyłek. Owłosienie pomaga też w termoregulacji. – dla przykładu włoskie pszczoły miodne mają mniej futerka.
Czy wiesz że:
Wydaje się, że gatunkiem pszczoły, który potrafi dostosować się niemal do każdego środowiska, jest trzmiel ziemny. Ten pospolicie występujący owad oblatuje praktycznie wszystkie rośliny nektaro- i pyłkodajne. W dodatku żaden klimat mu nie straszny!
Czy wiesz że:
Pszczoły miodne wytwarzają w gnieździe ładunek elektryczny o wartości od 100 do 1000 woltów na metr. Lecący rój ma gęstość ładunku ok. osiem razy większą od chmury burzowej.
Czy wiesz że:
Pszczoły miodne pierwotnie żyły w lasach, wysoko nad ziemią w dziuplach drążonych przez dzięcioły.
Czy wiesz że:
Dla prawidłowego rozwoju pszczoły potrzebują różnorodnego pokarmu a nie monokultur! Dlatego w ogrodach warto sadzić wiele różnorodnych gatunków roślin nektarodajnych i pyłkodajnych.
Czy wiesz że:
Trzmiele potrafią zapylać wibracyjnie – wprawiają w drżenie mięśnie tułowia, dzięki czemu pyłek wysypuje się z zamkniętych pylników niektórych kwiatów (np. papryki, pomidorów). Ze względu na tę cechę i łagodny charakter, trzmiele wykorzystywane są w szklarniach.
Czy wiesz że:
Pszczoły zbierają żywice i woski roślin, by przerabiać je na propolis, którym dezynfekują gniazdo. Zbieranie i wykorzystywanie substancji czynnych, innych niż zaspokających potrzeby żywieniowe owada, to farmakofagia.
Czy wiesz że:
Pszczoły rozpoznają czy w danym kwiecie był inny zapylacz dzięki węchowi. Większość pszczół zostawia bowiem odciski feromonów, które wydzielają ich stopy.
Czy wiesz że:
Pszczoły to nie tylko pszczoła miodna! Na Ziemi żyje ok. 20 000 gatunków pszczół, a w samej Polsce ok. 480. A to przecież nie jedyne zapylacze! Pamiętajmy też o motylach, muchówkach, a nawet ssakach, płazach i ptakach!
Czy wiesz że:
Na pszczoły czyha wiele niebezpieczeństw, np. szerszenie europejskie. Zabijają one pszczoły, by dobrać się do mięśni skrzydeł wypełniających tułów robotnic. Karmią nimi larwy. Pamiętajmy jednak, że szerszenie, jako drapieżniki, też mają swoje miejsce w przyrodzie.
Czy wiesz że:
Samice pszczół powstają z jaj zapłodnionych, a samce – z niezapłodnionych. Sprawia to, że samce nie mają ojców, a wyłącznie dziadków.
Czy wiesz że:
Jedną z pszczół, która wycina okręgi w liściach np. róży, jest miesierka lucernówka. Później leci z liściem do gniazda, by wyłożyć nim jego ściany.
Czy wiesz że:
Bawełnę, którą masz na sobie, zawdzięczasz 40 gatunkom pszczół, 16 muchówkom i 18 motylom – tyle gatunków odwiedza jedną plantację w Luizjanie! Kwiaty tej rośliny kwitną zaledwie kilka godzin. Dlatego odwiedzające je w kolejnych porach dnia różnorodne owady, gwarantują efektywne zapylenie.
Czy wiesz że:
Pszczoły miodne przewidują załamania pogodowe. Przed burzą stają się drażliwe i intensywniej wylatują po pokarm, świadome, że muszą mieć zapas pożywienia, jeśli zła pogoda utrzyma się dłużej.
Czy wiesz że:
Pierzga pszczela to pyłek, do którego pszczoły dodały swoich enzymów i mleczka pszczelego, by rozpoczął się proces fermentacji mlekowej, konserwujący pyłek. Pierzga jest gromadzona w komórkach plastra i stanowi zapas na wiosnę.